چرا خمیازه سرایت میکند؟

کسانی که در پاسخ به خمیازه دیگران، بیشتر واکنش نشان می­دهند، آنهایی هستند که از حس همدلی بیشتری بهره­مندند.
تحقیقات جدید نشان داده­اند که خمیازه کشیدن، چیزهایی بیشتر از خستگی فرد را نمایان می­کند و اصلی‌ترین دلیل مسری بودن خمیازه می­تواند بیشتر نشانه درجه بالایی از همدلی با گروه باشد.

به علاوه، موجودات زیادی خمیازه می­کشند اما در این بین فقط برخی از آدم­ها و در بعضی مواقع، حیوانات و انسان‌های نزدیک به آنها معتقدند که خمیازه مسری است و این احتمال را می­دهند که شاید دلیل روانی داشته باشد.

به تازگی، در جشنواره علمی‌انجمن بریتانیا در یورک نتیجه تحقیقات دانشگاه شهر لیدز (واقع در انگلستان شمالی) اعلام شد. دکتر کاتریونا ماریسون، یکی از سخنران­ها در بخش روانشناسی دانشگاه لیدز، که سرپرستی این کار را بر عهده دارد، می­گوید: خمیازه مسری، عادت جالبی است.

برای اثبات این موضوع، نه به مدرک دیداری و نه شنیداری احتیاج است، فقط کافی است در این مورد مطلبی بخوانید یا فقط به آن فکر کنید؛ همین موضوع کافی است تا خمیازه امان شما را ببرد!

او می­افزاید: ما معتقدیم که واگیر داشتن خمیازه، در اثر همدلی فرد با دیگران ایجاد می‌شود. این موضوع باعث افزایش توجه رفتاری و روانی افراد می‌شود.

واگیری خمیازه از طریق چشم­ها!

تصاویری که اخیرا از رشته­های اعصاب تهیه شده، نشان می­دهد که نقطه مشترکی از مغز، هم در هنگام عکس­العمل به خمیازه و هم در مقابل خمیازه کشیدن دیگران ایفای نقش می­کند.

برای آزمایش این تصور کلی، تیم دانشگاه لیدز آزمایشی انجام دادند که در آن به مطالعه رفتار دانشجویان روانشناسی و مهندسی در این مورد پرداختند. برای انجام این پژوهش، هر کدام از دانشجویان در اتاق انتظار مجزایی قرار گرفت و هم اتاقی آن­ها که در واقع محققی بود که در عرض 10 دقیقه، 10 بار خمیازه کشید و تعداد پاسخ دانشجویان به خمیازه­هایشان را ثبت کردند.

بعد از این مرحله از تمام شرکت­کننده­ها خواسته شد تا مهارت­های همدلانه خود را محک بزنند، به این ترتیب که تصویر چند چشم در اختیار آنها قرار می­گرفت که آن­را تفسیر کنند. البته احساساتی که از خود نشان دادند، توسط محققان ثبت شد.

نتیجه این تحقیق مشخص کرد کسانی که در پاسخ به خمیازه دیگران، بیشتر واکنش نشان می­دهند، همان­هایی هستند که از حس همدلی بیشتری بهره­مندند. همچنین تفاوت قابل ملاحظه­ای بین 2گروه مورد مطالعه وجود داشت.

دانشجویان روانشناسی نسبت به خمیازه مسری حساس­تر بودند و نمره بسیار بیشتری نسبت به دانشجویان مهندسی در آزمون همدلی کسب کردند.

نگاه سرچشمه گناه

یکی از مسائلی که ذکر آن در اینجا ضروری است مسئله «نگاه» است و اینکه بسیاری از فجایع و حتی قتل ها از یک نگاه شروع شد و مرحله به مرحله پیش رفت تا جایی که سبب نابودی شخصیت انسان و حتی نابودی شخص او گردید، پس چه زن و چه مرد باید از نگاه به نامحرم بپرهیزند چراکه نگاه ممتد و خیره سبب می شود که در دل آنها اثر کند و سبب نابسامانی هایی در زندگی آنها شود.

عشق هایی کذایی همه از یک نگاه سرچشمه می گیرد و لذا زندگی بر اساس این عشق های کذایی سست و بی اساس است و به خاطر همین است که می گویند:

«نگاه تیری است سهمگین از ناحیه شیطان» که سبب از بین رفتن عواطف انسانی شده و شیطان جایگزین آن می گردد.

2- نگاه از نظر قرآن

وقتی که کتاب خدا، قرآن را می گشاییم و در صدد جستجوی آیه حجاب برمی آییم اولین آیه ای که با آن مواجه می شویم این آیه مبارکه است که در قسمت هایی از آن می فرماید: «قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم... و قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن» که جا دارد این قسمت از آیات را به عنوان «آیات نگاه» مورد بررسی قرار دهیم زیرا که خداوند می فرماید: «به مؤمنان بگو چشم های خود را از نگاه به نامحرمان فرو گیرند... و به زنان با ایمان بگو چشم های خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گیرند.»

3- شأن نزول آیه

در شأن نزول آیه آمده است که از امام باقر علیه السلام نقل شده است که جوانی از انصار درمسیر خود با زنی روبرو شد، چهره آن زن نظر و نگاه آن جوان را به خود جلب کرد و چشم خود را به او دوخت هنگامی که زن گذشت، جوان هم چنان با چشمان خود او را بدرقه می کرد در حالی که راه خود را ادامه می داد تا اینکه وارد کوچه تنگی شد و باز هم چنان به پشت سرخود نگاه می کرد ناگهان صورتش به دیوار خورد و تیزی استخوان یا قطعه شیشه ای که در دیوار بود صورتش را شکافت. هنگامی که زن گذشت، جوان به خود آمد و دید خون از صورتش جاری است و به لباس و سینه اش ریخته! (سخت ناراحت شد) با خود گفت: به خدا سوگند من خدمت پیامبر می روم و این ماجرا را بازگو می کنم. هنگامی که چشم رسول خدا صلی الله علیه و آله به او افتاده، فرمود: چه شده است؟ و جوان ماجرا را نقل کرد، در این هنگام جبرئیل، پیک وحی خدا نازل شد و آیه فوق را آورد.

در ادامه آیات گذشته داریم: «و یحفظوا فروجهم» ؛ «و یحفظن فروجهن» و مردان فروج خود را حفظ کنند و زنان (هم) فروج خویش را حفظ کنند.

که در اینجا منظور از فرج، عورت است و برای حفظ کنائی آن در فارسی کلمه «دامان» را به جای آن می گذاریم.

در حدیثی از امام صادق علیه السلام می خوانیم:

«کل آیة فی القرآن فیها ذکر الفروج فهی من الزنا الا هذه الایة فانها من النظر ؛

هر آیه ای که در قرآن سخن از حفظ فروج می گوید، منظور حفظ کردن از زنا است جز این آیه که منظور از آن حفظ کردن از «نگاه» دیگران است.»

اگر انسان در دل- نه با زبان باور داشته باشد که خداوند بزرگ خیانت چشم او را می داند و به تمام لحظات زندگی او در خلوت و آشکار، و در خواب ویاری آگاه است دیگر دچار لغزش و گناه می شود.

از حضرت علی علیه السلام سؤال شده چگونه انسان می تواند جلو چشم خود را از نگاه حرام بگیرد؟ حضرت فرمود: «بالخمود تحت سلطان المطلع علی سترک ؛ انسان در وقت گناه، توجه داشته باشد که او در تحت و قدرت قهار است و او از همه اسرارش آگاه است.»

پس این همان آیه مبارزه با چشم چرانی است، چراکه خداوند در این آیه می فرماید: (ای پیامبر) بگو به مؤمنین که چشم های خود را فرو گیرند. حالا از چه چیزی؟ بیان نشده است، بلکه دلالت بر عموم  می کند یعنی از هرچیزی که نگاه کردن به آن حرام است.

«غض» به معنای کوتاه کردن نگاه است نه اینکه چشم را کاملاً ببندد که از راه رفتن بازبماند.

4- نگاه دام شیطان

حضرت علی علیه السلام فرموده است:

«العیون مصائد الشیطان ؛

 دیدگان انسان از دامهای شیطان است.»

اگر به چشم انسان «دام شیطان» گفته می شود، برای این است که شیطان به وسیله چشم، انسان را گرفتار می کند و او را به فساد و انحراف می کشاند و بر او مسلط می شود. چشمی که نشانه قدرت خداوند است و از بزرگترین نعمت های الهی است به وسیله آن انسان به رشد و کمال نائل می شود، اگر کنترل نگردد، در مسیر فساد و جنایت قرار می گیرد. چه بسا با یک نگاه آلوده انسان در دام شیطان می افتد و موجبات سیه رویی خود را فراهم می سازد.

5- نگاه به زنان نامحرم

حضرت عیسی علیه السلام فرموده است:

«ایاکم و النظر الی المخدرات فانها بذر الشهوات و نبات الفسق ؛

 از نگاه کردن به زنان نامحرم بپرهیزید، زیرا این عمل سبب افشاندن بذر شهوت و رویش فسق  می گردد.»

بسیار رخ می دهد که شیطان برای نگاه کردن به زنان نامحرم، افراد را از راههای مختلف به گناه  می کشاند. از جمله اینکه شیطان به او می گوید: این زن مثل خواهر تو است. نگاه تو به او مثل نگاه به خواهرت می باشد. یکدفعه نگاه اشکال ندارد، شما نظر بدی نداری. بعلاوه این خانم باید خودش را بپوشاند، شما که نمی توانی چشمت را ببندی.

6- زنی که چشمش به دنبال نامحرمی باشد

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

«خشم خداوند سبحان نسبت به آن زن شوهرداری که دیده اش را به غیر همسرش یا نامحرمی بدوزد، شدید می شد چراکه اگر چنین کند خداوند همه اعمالش را بی نتیجه خواهد گذاشت. اگر بیگانه ای را به بستر شوهرش راه دهد، بر خداوند حق است که او را بعد از اینکه در قبرش دچار عذاب کرد با آتش بسوزاند.»

7- لذت و ثواب نگاه نکردن با نامحرم

امام صادق علیه السلام فرمود:

«کسی که نگاهش به زن بیگانه ای افتد و برای اینکه (نگاه نکند) و گناه نکند، دیده اش را به طرف آسمان کند یا آن را فرو ببندد، خداوند غیور در همان لحظه زنی از حور العین به او تزویج نماید.»

امام خمینی (ره) درباره حور العین می فرماید:

این عالم ملک (دنیا) با همه عظمتی که دارد تنگتر از آن است که یکی از حلّه ها (لباسهای) بهشتی را در او بیاورند و این چشم های ما طاقت دیدن یک تار مور حور العین را ندارد.

8- نگاه به نوجوانان

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: «ایاکم و اولاد الاغنیاء و الملوک المرد ، فان فتنتهم اشد من فتنة العذاری فی خدورهن ؛ از نوجوانان ثروتمند و پادشاهان، آن پسرانی که هنوز صورتشان مو در نیاورده دوری کنید، برای اینکه خطر اینها بدتر از خطر دخترانی است که در خانه هایشان می باشند.»

این حدیث به ما می آموزد که نه تنها از نگاه به دختران باید پرهیز کرد، بلکه از نگاه به پسرانی که هنوز موی صورتشان نروئیده باید اجتناب کرد. این دستور اخلاقی شامل تمام نوجوانان می شود و ذکر پسران ثروتمند و پادشاهان نمونه آشکار و روشن آن می باشد.

رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند: «کسی که نوجوانان را از روی قصد لذت و شهوت ببوسد خداوند روز قیامت با حلقه آتشین او را لجام خواهد نمود.»