نظر فقها/ شرکت زنان در دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی چه حکمی ‌دارد؟

عزاداری و سوگواری، تسلی دل داغدار است و ما در این روزها برای تسلی‌خاطر خود و امام غائبان به سوگ نشسته‌ایم، اما گاه این سوگواره‌ها، نه تنها تسلی‌خاطری برای آن امام عزیز نیست که خود حرامی ‌است آزاردهنده و گاه بدعتی است نادرست.

به گزارش مهرخانه، آغاز ایام سوگواری سید و سالار شهیدان، و برپایی مراسمات مختلف مذهبی با رسوم و آیین مختلف، ما را بر آن داشت تا مروری مجمل داشته باشیم بر احکام مرتبت بر آن و سؤالات و ابهاماتی که در این زمینه وجود دارد.

-    سؤال: مردانی هستند که هنگام عزاداری برای امام حسین (ع) پیراهن خود را در می‌آورند؛ می‌خواستم بدانم حکم مسئله چیست؟
پاسخ: در مورد این مسئله، آیت‌الله مکارم‌شیرازی می‌فرمایند: برهنه‌شدن مردان به هنگام عزاداری؛ در صورتی‌که در حضور زنان باشد، حرام و اگر زنان هم نباشند، در شأن این مجالس نیست؛ از نظر ایشان برهنه‌شدن در مراسم عزاداری مطلقاً اشکال دارد.

آیت‌الله فاضل‌لنکرانی نیز می‌فرمایند: بر زنان لازم است از نظر خوددارى کنند. البته بر مردانى که مى‌دانند زنان به بدن آنها نگاه مى‌کنند، جایز نیست لخت شوند.

اما آیت‌الله صافی‌گلپایگانی معتقدند: اگر مستلزم نگاه نامحرم نباشد، اشکالی ندارد؛ و در جای دیگری می‌فرمایند: اگر معرض تحریک باشد، اشکال دارد و بهتر است با لباس عزاداری شود. از نظر ایشان نیز نگاه کردن خانم‌ها به بدن مردان نامحرم جایز نیست.

آیت‌الله تبریزی نیز می‌گویند: بر مردان واجب نیست بیشتر از ستر واجب، ستر کنند، و آن ستر، ما بین ناف و زانو است و اگر به خاطر غرض عقلایى پیراهن خود را درآورند، اشکالى ندارد؛ به خصوص جهت سینه‌زدن براى حزن به سیدالشهدا علیه‌السلام و سایر ائمه‏ علیهم‌السلام و این امر مورد قبول است. آیت‌الله سیستانی نیز می‌فرمایند: در حد خود حرام نیست و اشکالی ندارد.

-    سؤال: حکم چاک زدن گریبان و بر سر و صورت زدن در مصیبت امام حسین (ع) چیست؟
پاسخ: آیت‌الله صافی‌گلپایگانی می‌فرمایند: بر سر و صورت زدن و گریبان چاک‌زدن در مصیبت آن بزرگوار، مانعی ندارد. آیت‌الله تبریزی نیز در ادامه پاسخ به استفتائی می‌فرمایند: جهت سینه‌زدن براى حزن به سیدالشهدا (ع) و سایر ائمه علیهم‌السلام، این امر (در آوردن لباس) مورد قبول است؛ هرچند منجر به زخمى‌شدن سینه شود. آیت‌الله فاضل‌لنکرانی می‌فرمایند: جایز بلکه راجح است، مشروط بر آنکه موجب ضرر مهم و اضرار بر نفس نباشد.

در همین راستا و در مورد سایر مصادیق تألم و تأثر حضرات آیات سیستانی و صافی‌گلپایگانی، ناله و شیون سر دادن و هروله کردن را نیز بلا اشکال دانسته‌اند و آیت‌الله صافی‌گلپایگانی در ادامه فرموده‌اند: عزاداری بر آن بزرگواران به هر نحوی که موجب ضرر معتدّبه به بدن نباشد و مشتمل بر خلاف شرع از هر جهت نباشد، مطلوب است؛ و در جای دیگر فرمودند: ولی مواظب باشید وقار عزاداری مخدوش نشود.

آیت‌الله مکارم‌شیرازی فرموده‌اند: عزاداری خامس آل عبا از مهم‌ترین شعائر دینی است، ولی لازم است از هر کاری که به بدن آسیب می‌رساند یا موجب وهن مذهب می‌گردد، خودداری شود.

-    سؤال: شرکت زنان در دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی چه حکمی ‌دارد؟
پاسخ: بنابر نقل آیت‌الله صافی‌گلپایگانی، حضور زنان در انتهای دسته‌جات عزاداری، اگر مستلزم ارتکاب معصیت نباشد، اشکال ندارد، اما اگر در متن دسته‌جات باشند، بنابر نظر آیت‌الله خامنه‌ای شرکت زنان در دسته‏‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی شایسته نیست.

-    سؤال: آیا سرمه‌کشیدن و حنا بستن در ایام عزاداری نیز مانند غیرعزاداری همچنان مستحب است یا ترک آن در این‌گونه ایام بهتر است؟ آیا اصلاح کردن در ماه محرم و صفر برای زنان از نظر اسلام و فقه اشکال دارد؟
پاسخ: آیت‌الله مکارم‌شیرازی می‌فرمایند: سرمه‌کشیدن مانعی ندارد، ولی حنا بستن چون نشانه شادی است، در ایام عزاداری بهتر است ترک شود؛ اصلاح کردن در این ایام نیز مانعی ندارد.

-    سؤال: اگر بعضی از واجبات از مکلف به سبب شرکت در مجالس عزاداری فوت شود؛ مثلاً نماز صبح قضا شود، آیا بهتر است بعد از این در این مجالس شرکت نکند یا اینکه عدم شرکت او باعث دوری از اهل بیت علیهم‌السلام می‌‏شود؟
پاسخ: آیت‌الله صافی‌گلپایگانی می‌فرمایند: مراقبت بر قضانشدن نماز، واجب است. آیت‌الله خامنه‌ای نیز می‌فرمایند: بدیهی است که نمازِ واجب، مقدم بر فضیلت شرکت در مجالس عزاداری اهل‏بیت علیهم‌السلام است و ترک نماز و فوت‌شدن آن به بهانه شرکت در عزاداری امام حسین (ع) جایز نیست، ولی شرکت در عزاداری به‌گونه‌ای که مزاحم نماز نباشد، ممکن و از مستحبات مؤکد است.

منبع: پایگاه تحلیلی خبری مهرخانه