بیاناتی گهربار از امام حسن مجتبی (ع)

از امام مظلوم، حضرت مجتبی گفتارهایی در زمینه های گوناگون به دست رسیده که هر یک حقایق ارزشمندی را در بردارد.از آنجمله است کلام گهربار امام پیرامون توحید که عالم بزرگوار شیعی، شیخ صدوق علیه الرحمه در کتاب «توحید» آورده است.
همچنین در آخرین روزهای حیات پربار حضرتش، هنگامیکه در بستر بیماری آرمیده بود، یکی از یاران ایشان به نام جناده بن ابی امیه به خدمت امام شرفیاب شده و عرضه داشت: «ای پسر پیامبر خدا مرا پند دهید.» امام چنین فرمودند:
- «استعد لسفرک و حصل زادک قبل حلول اجلک.»
برای سفر آخرت آماده شو و توشه ات را پیش از فرا رسیدن اجل تهیه نما.
- و اعلم انک تطلب الدنیا و الموت یطلبک و لا تحمل هم یومک الذی لم یات علی یومک الذی انت فیه.
بدان که تو در جستجوی دنیایی در حالیکه مرگ به دنبال تو است، هیچگاه اندیشه و اندوه روز آینده ات را بر اندیشه امروزت ترجیح مده.
- و اعلم انک لا تکسب من المال شیئا فوق قوتک الا کنت فیه خازنا لغیرک
بدان که اگر تو هر چیزی از دارایی دنیا را بیش از قوت لازمت گردآوری و نگهداری، تنها خزینه دار دیگران خواهی بود.
- و اعلم ان الدنیا فی حلالها حساب و فی حرامها عقاب و فی الشبهات عتاب، فانزل الدنیا بمنزله المیته خذ منها ما یکفیک، فان کان حلالا کنت قد زهدت فیها و ان کان حراما لم یکن فیه وزر فاخذت منه کما اخذت من المیته و ان کان العتاب فالعتاب یسیر،
بدان که آنچه از دارایی دنیا بدست می آوری، اگر در راه حلال مصرف شود حسابرسی خواهد شد، اگر در راه حرام خرج شود کیفر خواهد داشت و اگر در جاهایی که شبهه ناک است کار گرفته شو، سرزنش در پی دارد. بنابراین تو دنیا را بسان مرداری بدان و از آن در حد نیازت بهره برداری کن. حال آنچه را مصرف کرده ای، اگر حلال باشد تو از بی رغبتی به آن زیانی نبرده ای، اگر حرام باشد از کار زشت دوری گزیده ای و به اندازه نیاز از مردار استفاده کرده ای و اگر سرزنشی بدنبال داشته باشد، آسانست و زودگذر.
- و اعمل لدنیاک کانک تعیش ابدا و اعمل لاخرتک کانک تموت غدا
برای کارهای دنیایی خود چنان اقدام کن که گویی سالیان دراز در جهان خواهی زیست و در مورد امور اخروی آنگونه بیندیش که گویی فردا از جهان رخت بر می بندی.
- و اذا اردت بلا عشیره و هیبه بلا سلطان فاخرج من ذل معصیه الله الی عز طاعه الله
اگر ارجمندی بدون وابستگی خانوادگی و شکوه بدون سلطنت را طالبی، از خواری گناهکاری دور شو و لباس عزت فرمانبرداری از خدا را بر تن نما.
- و اذا نازعتک الی صحبه الرجال حاجه فاصحب من اذا صحبته زانک و اذا خدمته صانک و اذا اردت معونه اعانک و ان قلت صدق قولک و ان صلت شد صولک و ان مددت یدک بفضل مدها و ان بدت منک ثلمه سدها و ان رأی منک حسنه عدها و ان سالته اعطاک و ان سکت عنه ابتداک و ان نزلت بک احدی الملمات و اساک، من لا تاتیک منه البوائق و لا تختلف علیک منه الطرایق و لا یخذلک عند الحقایق و ان تنازعتما منقسما آثرک.
هرگاه به همنشینی با مردم نیازت افتد، اینگونه همنشینی را برگزین: کسی که چون با او می نشنی بر وقار و شکوه تو می افزاید، چون به او خدمتی می کنی از تو نگاهبانی می نماید، هرگاه احتیاج مالی داشته باشی به یاریت می شتابد، آنگاه که سخن می گویی تصدیقت می کند، اگر در مورد کاری شدت به خرج می دهی با تو همنوا میشود، چون برای کار ارزشمندی دست خود را پیش می بری او نیز دست خود را جلو می آورد، اگر از تو خطایی سر زند آنرا جبران می کند، اگر از تو نیکویی ببیند همواره آن را یادآوری می نماید، اگر از او خواسته ای داشته باشی برآورده می سازد، اگر از او جدا شوی او به تو می پیوندد و اگر بر تو مصیبتی وارد شود با تو همدردی می کند.
همنشین تو باید کسی باشد که از او به تو زیانی نرسد، دشواریها از جانب او برای تو پیش نیاید، در مسایل اساسی ترا خوار نگرداند و اگر مالی را بین خود تقسیم می کنید، او ترا بر خویشتن ترجیح دهد.