ترجمه خطبه شعبانیه:

شیخ صدوق به سند معتبره روایت کرده از حضرت امام رضاعلیه السلام از پدران بزرگواران خود از حضرت امیرالمؤمنین علیه و على اولاده السلام که فرمود خطبه اى خواند براى ما روزى حضرت رسول خداصلى الله علیه وآله.
پس فرمود:

اَیُّها النَّاس بدرستى که رو کرده است به سوى شما ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش ماهى است که نزد خدا بهترین ماهها است و روزهایش بهترین روزها است و شبهایش بهترین شبها است و ساعتهایش بهترین ساعتها است و آن ماهیست که خوانده اند شما را در آن بسوى ضیافت خدا و گردیده اید در آن از اهل کرامت خدا نَفَسهاى شما در آن ثواب تسبیح دارد و خواب شما ثواب عبادت دارد و عملهاى شما در آن مقبولست و دعاهاى شما در آن مستجابست

پس سؤال کنید از پروردگار خود به نیّتهاى درست و دلهاى پاکیزه از گناهان و صفات ذمیمه که توفیق دهد شما را براى روزه داشتن آن و تلاوت کردن قرآن در آن بدرستى که شقى و بد عاقبت کسى است که محروم گردد از آمرزش خدا در این ماه عظیم .

و یاد کنید به گرسنگى و تشنگى شما در این ماه تشنگى و گرسنگى روز قیامت را و تَصدّق کنید بر فقیران و مسکینان خود و تعظیم نمائید پیران خود را و رحم کنید کودکان خود را و نوازش نمائید خویشان خود را و نگاه دارید زبانهاى خود را از آنچه نباید گفت و بپوشید دیدهاى خود را از آنچه حلال نیست شما را نظر کردن بسوى آن و بازدارید گوشهاى خود را از آنچه حلال نیست شما را شنیدن آن و مهربانى کنید با یتیمان مردم تا مهربانى کنند بعد از شما با یتیمان شما.

و بازگشت کنید بسوى خدا از گناهان خود و بلند کنید دستهاى خود را به دعا در اوقات نمازهاى خود زیرا که وقت نمازها بهترین ساعتها است نظر مى کند حق تعالى در این اوقات به رحمت به سوى بندگان خود و جواب مى گوید ایشان را هرگاه او را مناجات کند و لبّیک مى گوید ایشان را هرگاه اورا ندا کنند و مستجاب مى گرداند هرگاه او را بخوانند اى گروه مردمان بدرستى که جانهاى شما در گرو کرده هاى شما است پس از گرو بدر آورید به طلب آمرزش از خدا و پشتهاى شما گران بار است از گناهان شما پس سبک گردانید آنها را به طول دادن سجده ها و بدانید که حق تعالى سوگند یاد کرده است به عزّت و جلال خود که عذاب نکند نمازگذارندگان و سجده کنندگان در این ماه را و نترساند ایشان را به آتش جهنم در روز قیامت.

ایُّها النَّاس هر که از شما افطار دهد روزه دار مؤمنى را در این ماه از براى او خواهد بود نزد خدا ثواب بنده آزاد کردن و آمرزش گناهان گذشته پس بعضى از اصحاب گفتند یا رسول الله همه ما قدرت بر آن نداریم حضرت فرمود بپرهیزید از آتش جهنم به افطار فرمودن روزه داران اگرچه به نصف دانه خرما باشد و اگر چه به یک شربت آبى باشد بدرستى که خدا این ثواب را مى دهد کسى را که چنین کند اگر قادربر زیاده از این نباشد

اَیُّها النَّاسُ هر که خُلْق خود را در این ماه نیکو گرداند بر صراط آسان بگذرد در روزى که قدمها بر آن لغزد و هر که سبک گرداند در این ماه خدمت غلام و کنیز خود را خدا در قیامت حساب او را آسان گرداند و هر که در این ماه شرّ خود را از مردم باز دارد حق تعالى غضب خود را در قیامت از او باز دارد و هر که در این ماه یتیم بى پدرى را گرامى دارد خدا او را در قیامت گرامى دارد و هر که در این ماه صله و احسان کند با خویشان خود خدا وَصل کند او را به رحمت خود در قیامت و هر که در این ماه قطع احسان خود از خویشان خود بکند خدا در قیامت قطع رحمت خود از او بکند و هر که نماز سنتى در این ماه بکند خدا براى او برات بیزارى از آتش جهنم بنویسد و هر که در این ماه نماز واجبى را ادا کند خدا عطا کند به او ثواب هفتاد نماز واجب که در ماههاى دیگر کرده شود و هر که در این ماه بسیار بر من صلوات فرستد خدا سنگین گرداند ترازوى عمل او را در روزى که ترازوهاى اعمال سبک باشد و کسى که یک آیه از قرآن در این ماه بخواند ثواب کسى دارد که در ماههاى دیگر ختم قرآن کرده باشد

اَیُّها النَّاسُ بدرستى که درهاى بهشت در این ماه گشاده است پس سؤال کنید از پروردگار خود که بروى شما نبندد و درهاى جهنّم در این ماه بسته است پس سؤال کنید از پروردگار خود که بر روى شما نگشاید و شیاطین را در این ماه غُلّ کرده اند پس سؤال کنید از خدا که ایشان را بر شما مسلط نگرداند.

گفتار کتاب‏های تاریخی

 کامل بهائی

قدیمی‏ترین کتابی که از حضرت رقیه (علیهاسلام) به عنوان دختر امام حسین (علیه‏السلام) یاد کرده است و شهادت او را در خرابه شام می‏داند، همین کتاب است.

این کتاب، اثر عالم بزرگوار، شیخ عمادالدین الحسن بن علی بن محمد طبری امامی است که به امر وزیر بهاءالدین، حاکم اصفهان در روزگار سلطنت هلاکوخان، نوشته شده است.

به ظاهر، نام گذاری آن به کامل بهائی از آن روست که به امر بهاءالدین نگاشته شده است.

این کتاب در سال 675 هجری قمری تألیف شده و به دلیل قدمت زیادی که دارد، از ارزش ادامه مطلب...

پژوهشی در دیدگاه‏های تاریخی در مورد حضرت رقیه (علیهاسلام)

در بعضی کتاب‏های تاریخی، نام حضرت رقیه (علیهاسلام) آمده، ولی در بسیاری ازآن‏ها نامی از ایشان برده نشده است. این احتمال وجود دارد که تشابه اسمی میان فرزندان امام حسین (علیه‏السلام)، سبب پیش آمدن این مسأله شده باشد.
هم چنان که بعضی از کتاب‏ها به این مسأله اذعان دارند و بنابر نقل آن‏ها، حضرت رقیه (علیهاسلام) همان فاطمه صغری (علیهاسلام) است. در چگونگی درگذشت ایشان نیزاختلاف نظر وجود دارد که در این جا به این دو مسأله خواهیم پرداخت.

ادامه مطلب...

حضرت رقیه سلام الله علیها

درباره سنّ شریف حضرت رقیه (علیهاسلام) در میان تاریخ نگاران اختلاف نظر وجود دارد. اگر اصل تولد ایشان را بپذیریم، مشهور این است که ایشان سه یا چهار بهار بیشتر به خود ندیده و در روزهای آغازین صفر سال 61 ه .ق، پرپر شده است.

بر اساس نوشته‏های بعضی کتاب‏های تاریخی، نام مادر حضرت رقیه (علیهاسلام)، امّ اسحاق است که پیش‏تر همسر امام حسن مجتبی (علیه‏السلام) بوده و پس از شهادت ایشان،به وصیت امام حسن (علیه‏السلام) به عقد امام حسین (علیه‏السلام) درآمده است.(1)

مادرحضرت رقیه(علیهاسلام) از بانوان بزرگ و با فضیلت اسلام به شمار می‏آید. بنا به گفته شیخ مفید در کتاب الارشاد، کنیه ایشان بنت طلحه است.(2)

نام مادر حضرت رقیه (علیهاسلام) در بعضی کتاب‏ها، ام‏جعفر قضاعیّه آمده است،ولی دلیل محکمی در این باره در دست نیست.

هم چنین نویسنده معالی السبطین، مادر حضرت رقیه (علیهاالسلام) را شاه زنان؛ دختر یزدگرد سوم پادشاه ایرانی، معرفی می‏کند که در حمله مسلمانان به ایران اسیر شده بود. وی به ازدواج امام حسین (علیه‏السلام)درآمد و مادر گرامی حضرت امام سجاد (علیه‏السلام) نیز به شمار می‏آید.(3)

این مطلب از نظر تاریخ نویسان معاصر پذیرفته نشده؛ زیرا ایشان هنگام تولد امام سجاد (علیه‏السلام) از دنیا رفته و تاریخ درگذشت او را 23 سال پیش از واقعه کربلا،یعنی در سال 37 ه .ق دانسته‏اند.

از این رو، امکان ندارد او مادر کودکی باشد که درفاصله سه یا چهار سال پیش از حادثه کربلا به دنیا آمده باشد. این مسأله تنها در یک صورتی قابل حل می‏باشد که بگوییم شاه زنان کسی غیر از شهربانو (مادر امام سجاد(علیه‏السلام)) است.

نام گذاری حضرت رقیه (علیهاسلام)

رقیه از «رقی» به معنی بالا رفتن و ترقی گرفته شده است.(4) گویا این اسم لقب حضرت بوده و نام اصلی ایشان فاطمه بوده است؛ زیرا نام رقیه در شمار دختران امام حسین(علیه‏السلام) کمتر به چشم می‏خورد و به اذعان برخی منابع، احتمال این که ایشان همان فاطمه بنت الحسین (علیه‏السلام) باشد، وجود دارد.(5)

در واقع، بعضی از فرزندان امام حسین (علیه‏السلام) دو اسم داشته‏اند و امکان تشابه اسمی نیز در فرزندان ایشان وجود دارد.

گذشته از این، در تاریخ نیز دلایلی بر اثبات این مدعا وجود دارد. چنانچه در کتاب تاریخ آمده است: «در میان کودکان امام حسین (علیه‏السلام) دختر کوچکی به نام فاطمه بود و چون امام حسین (علیه‏السلام) مادر بزرگوارشان را بسیار دوست می‏داشتند، هر فرزند دختری که خدا به ایشان می‏داد، نامش را فاطمه می‏گذاشت.

همان گونه که هرچه پسر داشتند، به احترام پدرشان امام علی (علیه ‏السلام) وی را علی می‏نامید».(6)

گفتنی است سیره دیگر امامان نیز در نام گذاری فرزندانشان چنین بوده است.

نام رقیه در تاریخ

این نام ویژه تاریخ اسلام نیست، بلکه پیش از ظهور پیامبر گرامی اسلام(صلی ‏الله ‏علیه ‏وآله) نیز این نام در جزیرة العرب رواج داشته است.

به عنوان نمونه،نام یکی از دختران هاشم (نیای دوم پیامبر (صلی‏ الله ‏علیه ‏و آله)) رقیه بود که عمه حضرت عبداللّه‏، پدر پیامبر اکرم (صلی‏ الله ‏علیه‏ و آله) به شمار می‏آید.(7)

نخستین فردی که در اسلام به این اسم، نام گذاری گردید، دختر پیامبر اکرم (صلی ‏الله ‏علیه ‏و آله) و حضرت خدیجه بود. پس از این نام گذاری، نام رقیه به عنوان یکی از نام‏های خوب و زینت بخش اسلامی درآمد.

امیرالمؤمنین علی (علیه‏السلام) نیز یکی از دخترانش را به همین اسم نامید که این دختر بعدها به ازدواج حضرت مسلم بن عقیل (علیه‏السلام) درآمد.

این روند ادامه یافت تا آن جا که برخی دختران امامان دیگر مانند امام حسن مجتبی (علیه‏السلام)،(8) امام حسین (علیه‏السلام) و دو تن از دختران امام کاظم (علیه‏السلام) نیز رقیه نامیده شدند.

گفتنی است، برای جلوگیری از اشتباه، آن دو را رقیه و رقیه صغری می‏نامیدند.(9)

سیره عملی بزرگان در ارتباط با انس با امام زمان ( عج )

علامه سید مهدی بحرالعلوم ( ره ) : این بزرگوار یکی از مشتاقان و ارادتمندان حقیقی حضرت ولی عصر ( ع ) بوده اند که پیوسته متوسل به ان حضرت میشدند . ایشان در زمان تحصیل با میرزای قمی ( ره ) همدرس بوده و مرحوم میرزا میگوید چون استعدادش زیاد نبود من غالبا درسها را برای ایشان تقریر میکردم . بعد از اینکه من به ایران آمدم و چند سالی گذشت بار دیگر به زیارت عتبات عالیات موفق شدن ، در این زمان سید بحر العلوم اشتهار علمی زیادی پیدا کرده بود و قتی با ایشان ملاقات کردم ایشان را دریای مواجی از علم دیدم ، وقتی سر قضیه را از ایشان جویا شدم ، در خولت اینگونه برایم تعریف کردند : شبی به مسجد کوفه رفته بودم دیدم اقایم حضرت ولی عصر ( ع ) مشغول عبادت است . ایستادم وو سلام کردن و جوابم را مرحمت فرمودند و دستور دادند پیش بروم . من کمی جلو رفتم ولی ادب کردم و جلوتر نرفتم . فرمودند : جلوتر بیا ، پس چند قدمی جلوتر رفتم . بازهم فرمودند جلوتر بیا ، و من نزدیک شدن تا انکه او اغوش مهر گشود و مرا در بغل گرفت و به سینه مبارکش چسبانید . در ان هنگام انچه را که خداوند متعال میخواست که به قلب و سینه من سرازی شود ، سرازیر شد . ( 17 )
- البته در موارد دیگر نیز عنایات حضرت ( عج ) شامل حال ایشان گردیده و موفق به زیارت حضرت شده اند ، که ما به ذکر همین مورد اکتفا میکنیم . ( 18 )
شیخ صدوق ( ره ) : شیخ طوسی و دیگران روایت کرده اند که : علی بن بابویه ( ره ) که پدر شیخ صدوق ( ره ) و از علما بود ، عریضه ای خدمت حضرت ولی عصر ( عج ) نوشت و در ان از حضرت خواهش کرده بود که دعا کنند خداوند فرزندی به ایشان عطا نمایند . و این عریضه را توسط حسین بن روح ( ره ) نائب خاص حضرت خدمت ان وجود مقدس فرستاد . جواب ان را حضرت اینگونه مرقوم فرمودند : برای تو دعا کردیم و خداوند به زودی دو فرزند نیکو کرامت فرمایند .
خداوند دو فرزند به نامهای محمد و حسین به ایشان عنایت کرد که محمد معروف به شیخ صدوق و صاحب کتابهای بسیاری از جمله من لا یحضره الفقیه است . و حسین نیز بسیاری از فضلا و محدثین از نسل ایشان بوجود آمده اند . و شیخ صدوق پیوسته افتخار میکرد که من به دعای حضرت مهدی ( ع ) متولد شده ام . ( 19 )
مرحوم مقدس اردبیلی ( ره ) : سید میر علام تفرشی از شاگردان ایشان میگوید : شبی در تاریکی استادم را دیدم که به سمت حرم امیر المونین ( ع ) آمدند . در به روی ایشان باز شد . داخل رفتند و صدای مکالمه ای را میشنیدم . بعد دوباره در باز شد بیرون آمدند و به سمت مسجد کوفه رفتند و من نیز ایشان را دنبال میکردم . در انجا نیز وارد محراب امیرالمونین ( ع ) شدند و من صدای مکالمه مبهمی را شنیدم . در برگشت به سمت نجف ایشان متوجه من شدند . من ایشان را به امیرالمومنان ( ع ) قسم دادم که قضیه امشب چه بود . ایشان بعد از اینکه از من قول گرفت این قضیه را تا اخر عمرشان برای کسی نگویم ، فرمودند : بعضی مسائل مشکل برایم پیش امده بود که در حل انها متحیر بودم . از این رو متوسل به امیر مومنان شدم . ایشان مرا به فرزندشان حضرت مهدی ( ع ) که امام زمان ماست ارجاع دادند و فرمودند : ایشان در مسجد کوفه اند . به انجا امدم . سوالها را جواب گرفتم و اکنون به نجف برمیگردم .
آیت الله میرزای شیرازی ( ره ) : در زمانی که استعمار انگلیس امتیاز انحصاری کشت و فروش توتون و تنباکو را در ایران به دست گرفت و قصد نفوذ و استعمار کشور را داشت ، علما درصدد مقابله برامدند . ایت الله سید محمد فشارکی نزد استادشان میرزای شیرازی بزرگ امده و طی صحبت صریحی از ایشان میخواهند ، بر علیه استعمار انگلیس قیام کرده و موضع شدیدی اتخاذ نمایند . حضرت ایت الله العظمی میرزای شیرازی نظری به ایشان افکنده و می فرمایند : مدتهاست که در فکر ان بودم و در این مدت ، جهات مختلف این فتوا را بررسی کردم تا اینکه دیروز به نتیجه نهایی رسیدم و امروز به سرداب مقدس رفتم تا از مولایم امام زمان ( ع ) اجازه حکم بگیرم . و اقا نیز اجازه فرمودند و قبل از امدن شما حکم را نوشتم .

پی نوشتها:
17 – نجم الثاقب . ص 373 ( به تلخیص ) ، میرزا حسین نوری ( ره ) ، انتشارات استان مقدس صاحب الزمان ( عج ) قم ، جمکران ، 1412 ه . ق . چاپ دوم
18 – همان / 474 و 478 .
19 – عنایات حضرت مهدی ( ع )  به علما و طلاب ، ص 263 ، محمد رضا باقی اصفهانی ، انتشارات نصایح / قم / اول / 1379.
20 – نجم الثاقب ( همان  ص 454 )

ارتباط با امام زمان در کلام بزرگان

حضرت امام خمینی ( ره ) همانطوریکه رسول اکرم ( ص ) به حسب واقع حاکم بر جمیع موجودات است ، حضرت مهدی همانطور حاکم بر جمیع موجودات است . ان خاتم رسل است و این خاتم ولایت ... ( 11 )
ببینید که تحت مراقبت هستید ، نامه اعمال شما میرود پیش امام زمان . سلام الله علیه . هفته ای دو دفعه ( به حسب روایت ) نکند که خدای نخواسته از من و شما و سایر دوستان امام زمان ( سلام الله علیه )  یک وقت چیزی صادر بشود که موجب افسردگی امام زمان سلام الله علیه باشد . ( 12 )
رهبر همه شما و همه ما وجود مبارک بقیه الله است و باید ماها و شماها طوری رفتار کنیم که رضایت ان بزرگوار را که رضایت خداست به دست آوریم . ( 13 )
خداوند ... ما را موفق کند که به لقای جمال مبارک امام زمان سلام الله علیه موفق بشویم . ( 14 ) به حمد الله این کشور الان در تحت عنایت حق تعالی و در تحت حمایت ولی عصر سلام الله علیه به مقامی رسیده که میتواند راه خودش را طی کند . ( 15 )
حضرت ایت الله العظمی بهجت ( حفظ الله ) : کجا رفتند کسانیکه با صاحب الزمان ارتباط داشتند . ما خود را بیچاره کرده ایم که قطع ارتباط نموده ایم و گویا هیچ نداریم . آیا انها از ما فقیرتر بودند ؟ اگر بفرمائید به ان حضرت دسترسی نداریم ؟
جواب شما این است که چرا به انجام واجبات و ترک محرمات ملتزم نیستید و او به همین از ما راضی است زیرا اورع الناس من تورع عن المحرمات پرهیزگارترین مردم کسی است که از کارهای حرام بپرهیزد . ترک واجبات و ارتکاب به محرمات ، حجاب و نقاب دیدار ما از ان حضرت است . ( 16 )

پی نوشتها:

11 – صحیفه نور ج 20 / ص 249 ( مجموعه سخنان امام خمینی ( ره ) . سری 22 . جلدی ) سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی / 1369 / تاریخ : 25 / 1 / 66 .
12 – همان / ج 8 ، ص 391 .  12 / 4 /58 .
13 – همان / ج 14 . ص 94 ، 4 / 12 / 59 .
14 - همان / ج 19 / ص 161 .
15 – همان / ج 17 ص 155 ، 26 / 10 / 61 .
16 – در محضر ایت الله العظمی بهجت ( حفظ الله ) ، ص 361 ، محمد حسین رخشاد ؛ موسسه فرهنگی سماء / چاپ اول 1382 .

ارتباط با امام زمان ( عج )

مقدمه
بر اساس آنچه در منابع دین ذکر شده ، اعتقاد راسخ شیعه بر آن است که تمام برکات هستی و ادامه حیات عالم و آدم وسایر موجودات در سایه وجود مقدس و با برکت ولی و خلیفه خدا بر روی زمین میباشد و اگر آن وجود گرامی نباشد تمام هستی نابود گشته و از بین خواهد رفت .«  لو بقت الارض بغیر امام لساخت » اگر امام بر روی زمین نباشد اهلش را فرو خواهد برد . امام صادق ( ع ) ( 1 )  و مصداق ولی خدا در زمان ما حضرت ولی الله الاعظم ، حجه ابن الحسن المهدی ( عج ) میباشد ، کسی که ذخیره پروردگار برای اقامه حق در عالم است . « و نرید ان نمن علی الذین فی الارض لنجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین ( 2 ) و اراده کرده ایم بر مستضعفین زمین منت نهاده و انها را امام بر روی زمین و وارث گذشتگان برگردانیم . به برکت وجود ایشان رزق نازل گردیده و فیض مادی و معنوی خداوند بر بشر جاری است و تنها و با تمسک و توسل به آن بزرگوار است که وصل به درجات بالای کمال و قرب حضرت حق ( جل و اعلی ) میسر میگردد . ( 3 )
امام صادق ( ع ) فرمودند : اوصیا پیغمبر درهای توجه مردم به سوی خداوند میباشد . ( 4 )
در زمان غیبت کبری ، اگرچه آن وجود مقدس به ظاهر در میان مردم نیستند اما طبق فرمایش پیامبر اکرم ( ص ) همچون مردم همچون خورشید پشت ابر از وجودشان بهره مند میگردد . ( 5 )
و خود ان بزرگوار در توقیع به شیخ مفید ( ره ) فرمودند : انا غیر مهملین لمراعاتکم و لا ناسین لذکرکم .. ما هرگز شما را به حال خود وا نمی گذاریم و فراموشتان نمی کنیم و اگر اینچنین نبود بر شما نازل می گشت و دشمنان بر شما مسلط می شدند ( 6 ) .
از همین رو شیعیان و ارادتمندان ان حضرت و به خصوص عالمان دین که به فرموده ان حضرت نائب ایشان در میان مردم هستند ( 7 )
پیوسته در مشکلات خویش متوسل به وجود مقدس ان حضرت شده و هر لحظه خود را در محضر ان حضرت حاضر میدانند و مورد توجه عنایات خاص ان وجود مقدس قرار داشته اند .
نسبتهای مساجد سهله ، کوفه و جمکران با صدای ناله های این عاشقان انس گرفته و حکایاتی از ارتباط نزدیک عشاق با معشوق خویش دارد .
سوال که در این میان مطرح است اینکه ، آیا ملاقات با ان وجود نازنین در زمان غیبت کبری میسر است در حالیکه در توقیع مبارک حضرت به علی ابن محمد سمری نائب چهارم از نواب اربعه آمده است : « سیاتی لشیعتی من یدعی المشاهده قبل خروج السفیانی و الصحیفه فهو کذاب مفتر ( 8 ) قبل از خروج سیافی صیحه آسمانی برخی از شیعیان ادعای مشاهده امامشان را دارند و انها دروغگویند . »
در پاسخ به این سوال باید گفت که : اولا : با توجه به اتمام نیابت خاصه ، مراد از ادعای مشاهده هماره با ادعای نیابت است و اینکه هر وقت بخواهد میتواند اما را زیارت کند و چنین شخصی کذاب است .
ثانیا : مراد کسانی هستند که ادعا دارند حضرت را دیده و شناخته اند بدون اینکه حضرت خود را معرفی نمایند . ثانیا : بهترین دلیل بر امکان چیزی وقوع ان است و در حالیکه بسیاری از بزرگان که در وثاقت انها شک نیست به محضرشان شرفیاب شده اند ، پس راه ملاقات با حضرت مفتوح است ، علاوه بر اینکه یک جهت این بیان مبارک برای این است که در راه سوءاستفاده برای افراد فرصت طلب مسدود شود و ادعای هر کسی به راحتی پذیرفته نشود . ( 9 )
در هر حال راه ارتباط با ولی عصر ( عج )  . بر فرض که راه ملاقات هم بسته باشد . به هیچ وجه مسدود نیست و با توجه به اشراف حضرت به اعمال شیعیان ( 10 ) و عنایت به انها میتوان برای محکمتر نمودن این ارتباط در جهت رضایت ان وجود مقدس تلاش نمود .

 پی نوشتها :
1 – اصول کافی . ( چهار جلدی با ترجمه ) جلد 1 ص 252 / محوم کلینی / مترجم : سید جواد مصطفوی / دفتر نشر فرهنگ اهل بیت ، تهران / ( بیتا )
2 – قصص / 4
3 – دادگستر جهان / ابراهیم امینی / ص 80 / انتشارات شفق / چاپ 14 ، 1374 / ه . ش .
4 – اصول کافی ( همان ) ج 1 / ص 275 .
5 – میزان الحکمه ج 1 . ص 289 ، ح 1220 / محمد محمدی ری شهری / مکتب الاعلام و الاسلامی / قم / 1371 ، چاپ سوم .
6 – الاحتجاج / ج 2 / ص 323 ابن منصور احمد ابن علی ابن ابی طالب الطبرسی ، تعلیق : سید محمد باقر خراسانی ، منشورات النعمان / نجف الاشرف ، 1386 ه . ق .
7 – اشاره به این روایت شریف است که امام زمان ( ع ) فرمودند : اما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواه حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجت الله علیکم . بحار الانوار . ج 2 / ص 90 / ح 13 ، علامه مجلسی / دارالکتاب الاسلامیه ، تهران ، چاپ 14 / 1362 .
8 – کمال الدین و تمام انعمه ، ص 516 شیخ صدوق ، تحقیق : علی اکبر غفاری ، مکتب الصدوق ، تهران 1390 ه . ق . چاپ اول .
9 – امامت و مهدویت ج 3 ، پخش ؛ پاسخ به ده پرسش ص 6366 لطف الله صافی گلپایگانی ، انتشارات حضرت معصومه ( س ) قم ، چاپ سوم / 1378 .
10 – اصول کافی ( همان ) ج 1 ص 318 .