صدقه

در دین اسلام همان گونه که کسب درآمد از هر راهی مجاز نیست، خرج کردن مال نیز در هر راهی درست نیست.

یکی از نیکوترین راه های مورد تأیید اسلام برای صرف مال، صدقه دادن آن در راه خداست. دادن مال در راه خدا را «تصدّق» و مال داده شده را «صدقه» می‌نامند.

صدقات دو دسته اند:« واجب و مستحب.»

صدقه واجب عبارت است از بخشی از اموال شخصی که با شرایطی خاص به افرادی مخصوص داده می شود، از جمله زکات، خمس و فطریه.

ولی صدقه مستحب اندازه خاصی ندارد و انسان می تواند هر مقدار از مالش را که بخواهد در راه خدا به فقرا و نیازمندان ببخشد.

البته بخشش اموال در حدی که برای خود شخص ایجاد تنگدستی کند، مذموم شمرده شده است.

در صدر اسلام پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلّم با کسانی که از دادن برخی صدقات واجب خودداری می‌کردند، می‌جنگید. بخش مهمی از در آمدهای مالی دولت اسلام با صدقات تأمین می گردد. خداوند در قرآن می فرماید:«هر کس صدقه دهد، علاوه بر اجر اخروی، چند برابر پاداشش را در همین دنیا پس می‌گیرد.»

لذا در روایات آمده است که «هرگاه احساس تنگدستی کردید، آن را با صدقه دادن که نوعی معامله با خداست، برطرف کنید.»

برخلاف تصور افراد ظاهربین، انفاق نه تنها موجب کم شدن اموال انسان نمی شود، بلکه برکت و یا افزایش اموال را نیز به دنبال دارد.

قرآن کریم می فرماید:

«مثل کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند همانند دانه ای است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه صددانه باشد، خداوند برای هرکس که بخواهد آن را چند برابر می کند و خدا گشایشگر داناست.»

«یضاعفه» از ماده «ضعف» تنها به معنای دو برابر نیست، بلکه تا چندین برابر را نیز شامل می شود که در انفاق تا هفتصد برابر و بیشتر در قرآن آمده است.

باتوجه به اطلاق در آیه می توان استفاده کرد که زیاد شدن صدقات و برکت آن علاوه بر این که شامل اموال دنیا اعم از زیاد شدن رزق و روزی، اداء دین و... می باشد افزونی پاداش ها و ثواب های الهی در آخرت را نیز شامل می شود، چنان چه در روایات هر دو مورد بیان شده است.

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می فرماید:

به وسیله صدقه، رزق و روزی را برای خود نازل کنید.

امام صادق علیه‌السلام فرموده است:

«صدقه دین را ادا می کند و برکت را برای انسان به دنبال دارد.»

امام علی علیه‌السلام می فرماید:

«هرگاه بی چیز شدید بوسیله صدقه با خدا تجارت کنید».

همچنین پیامبر اسلام فرموده است:

«خداوند صدقه شمارا افزایش داده و زیاد می کند همانطور که یکی از شما فرزند خود را رشد داده و پرورش می دهد، تا این که روز قیامت در حالی که به بزرگی کوه احد رسیده است او را ملاقات می کند.»

آن حضرت در جای دیگر می فرماید:

«صدقه بدهید، همانا صدقه مال را زیاد می کند، پس صدقه بدهید خداوند شما را مورد رحمت خویش قرار دهد.»

دوری بلا و مرگ بد

رفع بلا، دوری از مرگ سوء و ...از اثرات انفاق می باشد که در روایات نیز به آن اشاره شده است:

امام باقر علیه‌السلام می فرماید:

«صدقه هفتاد بلا را از انسان دور می کند و نیز مرگ سوء را از انسان دور می نماید چرا که صاحب صدقه هرگز با مرگ سوء از دنیا نمی رود.»

و در جایی دیگر آمده است:

«با دست خود صدقه دادن، انسان را از مرگ سوء حفظ می کند و هفتاد نوع از انواع بلایا را از انسان دور  می کند.»

طول عمر

همانطور که در تعالیم اسلامی آمده است، برخی عوامل بر مدت عمر انسان تأثیر می گذارد و کاهش یا افزایش طول عمر انسان را به همراه دارد «صدقه دادن» از عواملی است که طبق بیان صریح روایات، موجب افزایش طول عمر می شود:

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می فرماید:

«صدقه و صله رحم شهرها را آباد می کند و بر عمرها می افزاید.»

شفای مریض

از دیگر آثار مهم، صدقه و انفاق، شفای مریض است که نفش اساسی و مهمی دارد و اثر آن بارها به تجربه رسیده است، حدیثی که به این مسئله تصریح می کند از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، امام صادق علیه‌السلام، امام کاظم علیه‌السلام و امیرمؤمنان علی علیه‌السلام نقل شده است:

«بیماران خود را به وسیله صدقه درمان کنید»

و در حدیث دیگری می خوانیم که مستحب است مریض با دست خود صدقه بدهد.

دورکننده فقر

از امام باقر علیه‌السلام نقل شده است:

«نیکی و صدقه فقر را دور می کند...»

آثار معنوی انفاق

از نظر قرآن کریم انفاق در راه خدا، تجارتی پرسود و معامله ای ارزشمند است که موجب جلب پاداش های عظیم و رسیدن به بهشت الهی شده، انسان را از هول و هراس قیامت ایمن نموده و موجب نجات از عذاب دردناک الهی می شود.

منابع:

المیزان، ج 2، ص 420 و ص 433.

در ولادت امام حسن مجتبی(ع)

ماه صیام و ماه نیایش فرا رسید
ماه نماز و روزه و ذکر دعا رسید
ماه نزول قرآن، ماه خدا رسید
بر اهل قبله، رحمت بی منتهی رسید
در مصحف شریف، خدا داده این پیام
کای مومنین نوشته شده بر شما صیام

برخیز تا که روی به سوی خدا کنیم
با توبه اعتراف به جرم و خطا کنیم
به نجات جامعه شدعا کنیم
شاید که عقده ای فرو بسته وا کنیم
امشب که شام نیمه ماه مبارک است
از حق نصیب، اهل دعا را تبارک است

امشب کمال حُسن خدا جلوه گر شده است
کانون وحی، محبط روح بشر شده است
افزون به خاندان نبی یک پسر شده است
زهرا شده است مادر و، حیدر پدر شده است
با صوت احسن احسن و بانگ حسن حسن
ز امُّ الحسن گرفته حسن را ابوالحسن

نور خدا ز بیت پیمبر برآمده
بوی خدا ز گلشن حیدر برآمده
طوبی، کنار چشمه کوثر برآمده
یعنی: حسن به دامن مادر برآمده
بر این خجسته مادر و نوزادش آفرین
زین طفل ناز و حسن خدادادش آفرین

خورشید برج عصمت، بدر تمام زاد
کُفو امام و دخت پیمبر، امام زاد
باب الکرم زخانه باب الکرام زاد
روح الصلوه، نیمه ماه صیام زاد
دست خدا چو برده گرفت از جمال حُسن
مشهود از جمال حسن شد کمال حُسن

طفلی که روی ماهش، مهرآفرین شده است
طه رخ است و، مهنمان بر یا و سین شده است
رحمت عطا به رحمت للعالمین شده است
خیرالبنات، صاحب خیر البنین شده است
امشب علیّ و فاطمه لبخند می زنند
پیوسته بوسه بر رخ فرزند می زنند

این سبط مصطفی است به دامان دخترش
این زاده علی است فرادست همسرش
این روح فاطمه است که بگرفته در ربش
این طفل مجتبی است که در آغوش مادرش
این حاصل طلاقی دو بحر رحمت است
فُرِّ یَمِ ولایت و دریای عصمت است

اینست رهبری که بلند است رایتش
خورشید روشنی که بهر جاست آیتش
دریای رحمتی که نباشد نهایتش
قرآن گوای عصمت ذات و ولایتش
در زهد کس نبرده ازو دست افتخار
تقسیم کرده هستی خود با خدا سه بار

اقرار کرده دوست به فضل و شرافتش
دشمن ز پا درآمده از لطف و رأفتش
عصر طلاییست زمان خلافتش
شهرت به دهر یافته خوان ضیافتش
تا حفظ آبرو شود از سائل پریش
خواهد ازو به نامه نویسد سؤال خویش

لطفی که آن امام، علیه السّلام کرد
از بعد خویش، حفظ وجود امام کرد
در بدترین شرایط عصر احتمام کرد
با بهترین وظیفه درین ره قیام کرد
از صلح خویش، نهضت تف را اراده کرد
او نقشه طرح کرد و حسینش پیاده کرد

هر صبحد به کوی تو چون تابد آفتاب
بوسد زمین و خط امان یابد آفتاب
بر اتصال حکم تو بشتابد آفتاب
خو گفته ای زهر چه بر آن تابد آفتاب
افسون بود فوائد صلح تو یا حسن!
جز این نبود و نیست قسم بر خدا حسن!

در میلاد امام حسن مجتبی(ع)

امشب کتاب حسن خدا باز می شود
چشم عزیز فاطمه، تا باز می شود
حسن ازل، تجلی زیباتری کند
تا پرده از جمال خدا باز می شود
آیات قدرت از همه سو جلوه می کند
درهای رحمت از همه جا باز می شود
نخلی ز نخل های امامت کتد قیام
رازی ز رازهای بقا باز می شود
تا دیدگان نور دل و دیده بتول
بر چهره رسول خدا باز می شود
فریاد می زنند زشادی، فرشتگان
کامشب در بهشت وفا باز می شود
امد حسَن که حُسن خدا را نمونه است
این در به آن مقام عُلا باز می شود
ریحانه رسول خدا، کز شمیم آن
گلهای عشق و صبر و رضا باز می شود
زیباترین شکوفه نخل مقاومت
در بوستان مهر و وفا باز می شود
چشم علیّ و فاطمه بیند چو ان جمال
لبهایشان به حمد و ثنا باز میشود
اینست آنکه از اثر حُسن رای او
بس پرده ا ز روی ریا باز می شود
هر عقده از معاویه در کار دین فتد
ار رای او به صلح و صفا باز می شود
از شعله های داغ دل آن امام صلح
راه قیام کرببلا باز می شود
ای یادگار ماه خدا کز فروغ تو
راز کمال ماه خدا باز می شود
تو بهترین کریمی و در عالم وجود
هر عقده ای به دست شما باز می شود
قدر تو ناشناخته ماند ای جمال صبر
وین راز بسته روز جزا باز می شود
امشب اگر عنایت خاصت به ما رسد
درهای فیض بر رخ ما باز می شود
من زنده ام به بوی تو و، از نگاه تو
گل از گل وجود مرا باز می شود
بر صفحه گناه موید قلم بکش
روزی که مهر نامه ما باز می شود

سیّد رضی موید
(موید)

در میلاد مسعود امام حسن مجتبی (ع)

دست حق در دامن خود گوهری پرورده است
بیشه آزادگی، شیر نری پرورده است
تا نماند ز گهر آغوش نه دریا تهی
باز اقیانوس هستی گوهری پرورده است
تا پس از او کعبه را بتخانه نتوان ساختن
بت شکن مردی، خلیل آذری پرورده است
تا به زیر سایه لطفش بیاسایند خلق
باغبان دین درخت پر بری پرورده است
ماسوارا از فروغ خویش تا روشن کند
چرخ عصمت آفتاب انوری پرورده است
تا پس از حیدر علم سازد قد مردانگی
مادر ایام، مرد دیگری پرورده است
تا پس از او وارهاند خلق را از گمرهی
رهبر آزاد مردان، رهبری پرورده است
تافرا راه بشر گیرد چراغ معرفت
آفتابی، اختر روشنگری پرورده است
تا نشاند ظلم و ظالم را به جای خویشتن
دست عدل حق، عدالت گستری پرورده است
ای گنه آلوده! اقیانوس رحمت، چون حسن
در کنار خود یم پهناوری پرورده است

محمد علی مجاهدی
( پروانه )

صلوات بر حسن و حسین علیهما السلام‏:

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ عَبْدَیْکَ وَ وَلِیَّیْکَ وَ ابْنَیْ رَسُولِکَ وَ سِبْطَیِ الرَّحْمَةِ وَ سَیِّدَیْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ
پروردگارا درود و رحمت فرست بر حسن و حسین دو بنده خاص و دوست خاص تو که دو فرزند رسول اکرم و دو سید جوانان اهل بهشتند

أَفْضَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلاَدِ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ‏
که آن درود افضل از هر رحمتى باشد که بر فرزند پیغمبران و رسولانت فرستی

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ بْنِ سَیِّدِ النَّبِیِّینَ وَ وَصِیِّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ‏
پروردگارا درود فرست بر حضرت حسن فرزند سید رسولان و جانشین امیر اهل ایمان

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ‏
سلام بر تو اى پسر رسول خدا سلام بر تو اى فرزند سید جانشینان رسول

أَشْهَدُ أَنَّکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ أَمِینُ اللَّهِ وَ ابْنُ أَمِینِهِ عِشْتَ مَظْلُوماً وَ مَضَیْتَ شَهِیداً
گواهى مى‏دهم که تو اى پسر امیر المؤمنین امین خدا و پسر امین هستى در جهان عمرى به مظلومیت زیستى و شهید از عالم رفتى

وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ الْإِمَامُ الزَّکِیُّ الْهَادِی الْمَهْدِیُ‏
و نیز گواهى مى‏دهم که محققا تو امام و پیشواى خلقى که ستوده صفات و هادى امت و هدایت یافته به حق و حقیقتى

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ وَ بَلِّغْ رُوحَهُ وَ جَسَدَهُ عَنِّی فِی هَذِهِ السَّاعَةِ أَفْضَلَ التَّحِیَّةِ وَ السَّلاَمِ‏
پروردگارا درود فرست‏بر او بهترین سلام و تحیت را از من به روح و جسم پاک او برسان

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ الْمَظْلُومِ الشَّهِیدِ قَتِیلِ الْکَفَرَةِ وَ طَرِیحِ الْفَجَرَةِ
پروردگارا درود فرست بر حسین بن على مظلوم و شهید و کشته شمشیر کافران منافق و مطرود فاجران معاند

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ‏
سلام بر تو اى حضرت ابا عبد الله سلام بر تو اى فرزند رسول خدا

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ أَشْهَدُ مُوقِناً أَنَّکَ أَمِینُ اللَّهِ وَ ابْنُ أَمِینِهِ قُتِلْتَ مَظْلُوماً وَ مَضَیْتَ شَهِیداً
سلام بر تو اى پسر امیر المؤمنین گواهى مى‏دهم به طور یقین که تو اى بزرگوار امین خدا و پسر امین الهى هستى و مظلوم کشته شدى و با مقام رفیع شهادت از جهان درگذشتى

وَ أَشْهَدُ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَى الطَّالِبُ بِثَارِکَ وَ مُنْجِزٌ مَا وَعَدَکَ مِنَ النَّصْرِ وَ التَّأْیِیدِ فِی هَلاَکِ عَدُوِّکَ وَ إِظْهَارِ دَعْوَتِکَ‏
و باز گواهى مى‏دهم که خداى متعال خونخواه توست و وعده نصرت و فیروزى که به تو داده است بر هلاک و انتقام دشمنانت آن وعده را البته به انجام رساند و دعوتت آشکار سازد

وَ أَشَهَدُ أَنَّکَ وَفَیْتَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ جَاهَدْتَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصاً حَتَّى أَتَاکَ الْیَقِینُ‏
و نیز گواهى مى‏دهم که کاملا به عهد خدا وفا کردى و در راه خدا جهاد فرمودى و خدا را با اخلاص کامل پرستش کردى تا هنگام رحلتت که به عین الیقین آخرت را شهود نمودی

لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْکَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً خَذَلَتْکَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَلَبَّتْ عَلَیْکَ‏
خدا لعنت کند امتى را که تو را کشتند و خدا لعنت کند امتى را که تو را مخذول و خوار و بى‏یار و یاور کردند و خدا لعنت کند امتى را که بر ظلم و بیداد در حقت اجتماع کردند

وَ أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى مِمَّنْ أَکْذَبَکَ وَ اسْتَخَفَّ بِحَقِّکَ وَ اسْتَحَلَّ دَمَکَ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ‏
من بدرگاه خداى متعال از آن بیدادگران بیزارى میجویم که تو را تکذیب کردند و حقت را پایمال و اهانت نمودند و ریختن خون پاکت را حلال شمردند پدر و مادرم به فدایت اى ابا عبد الله

لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَکَ وَ لَعَنَ اللَّهُ خَاذِلَکَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ سَمِعَ وَاعِیَتَکَ فَلَمْ یُجِبْکَ وَ لَمْ یَنْصُرْکَ‏
خدا لعنت کند قاتل تو را و خدا لعنت کند واگذاران تو را در دست دشمن و خدا لعنت کند آنان را که صداى تو را شنیدند و دعوتت را بر طلب یارى اجابت نکردند

وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ سَبَى نِسَاءَکَ أَنَا إِلَى اللَّهِ مِنْهُمْ بَرِی‏ءٌ وَ مِمَّنْ وَالاَهُمْ وَ مَالَأَهُمْ وَ أَعَانَهُمْ عَلَیْهِ‏
و خدا لعنت کند کسانى را که زنان حرم محترمت را به اسیرى بردند من از آن مردم ظالم بیدادگر نزد خدا بیزارى مى‏جویم و از هر که آنان را دوست دارد و یارى آنها کند در ظلم بر تو از همه بیزارم

وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ وَ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِکَ کَلِمَةُ التَّقْوَى وَ بَابُ الْهُدَى وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَی وَ الْحُجَّةُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْیَا
و گواهى میدهم که تو اى ابا عبد الله و همه امامان از فرزندان پاکت روح تقوى و خدا پرستى بودند و درگاه هدایت خلق و حلقه محکم ایمان‏و حجت خدا بر خلق عالم

وَ أَشْهَدُ أَنِّی بِکُمْ مُؤْمِنٌ وَ بِمَنْزِلَتِکُمْ مُوقِنٌ وَ لَکُمْ تَابِعٌ‏
و نیز گواهى مى‏دهم که من به شما ایمان دارم و به مقام و منزلت رفیع شما به یقین معتقدم

بِذَاتِ نَفْسِی وَ شَرَائِعِ دِینِی وَ خَوَاتِیمِ عَمَلِی وَ مُنْقَلَبِی فِی دُنْیَایَ وَ آخِرَتِی‏
و به حقیقت جان خودم و به شرایع و وظایف دینیم و خاتمه کارم تابع امر در انقلاب احوال در دنیا و آخرتم پیرو فرمان شما هستم.

بیاناتی گهربار از امام حسن مجتبی (ع)

از امام مظلوم، حضرت مجتبی گفتارهایی در زمینه های گوناگون به دست رسیده که هر یک حقایق ارزشمندی را در بردارد.از آنجمله است کلام گهربار امام پیرامون توحید که عالم بزرگوار شیعی، شیخ صدوق علیه الرحمه در کتاب «توحید» آورده است.
همچنین در آخرین روزهای حیات پربار حضرتش، هنگامیکه در بستر بیماری آرمیده بود، یکی از یاران ایشان به نام جناده بن ابی امیه به خدمت امام شرفیاب شده و عرضه داشت: «ای پسر پیامبر خدا مرا پند دهید.» امام چنین فرمودند:
- «استعد لسفرک و حصل زادک قبل حلول اجلک.»
برای سفر آخرت آماده شو و توشه ات را پیش از فرا رسیدن اجل تهیه نما.
- و اعلم انک تطلب الدنیا و الموت یطلبک و لا تحمل هم یومک الذی لم یات علی یومک الذی انت فیه.
بدان که تو در جستجوی دنیایی در حالیکه مرگ به دنبال تو است، هیچگاه اندیشه و اندوه روز آینده ات را بر اندیشه امروزت ترجیح مده.
- و اعلم انک لا تکسب من المال شیئا فوق قوتک الا کنت فیه خازنا لغیرک
بدان که اگر تو هر چیزی از دارایی دنیا را بیش از قوت لازمت گردآوری و نگهداری، تنها خزینه دار دیگران خواهی بود.
- و اعلم ان الدنیا فی حلالها حساب و فی حرامها عقاب و فی الشبهات عتاب، فانزل الدنیا بمنزله المیته خذ منها ما یکفیک، فان کان حلالا کنت قد زهدت فیها و ان کان حراما لم یکن فیه وزر فاخذت منه کما اخذت من المیته و ان کان العتاب فالعتاب یسیر،
بدان که آنچه از دارایی دنیا بدست می آوری، اگر در راه حلال مصرف شود حسابرسی خواهد شد، اگر در راه حرام خرج شود کیفر خواهد داشت و اگر در جاهایی که شبهه ناک است کار گرفته شو، سرزنش در پی دارد. بنابراین تو دنیا را بسان مرداری بدان و از آن در حد نیازت بهره برداری کن. حال آنچه را مصرف کرده ای، اگر حلال باشد تو از بی رغبتی به آن زیانی نبرده ای، اگر حرام باشد از کار زشت دوری گزیده ای و به اندازه نیاز از مردار استفاده کرده ای و اگر سرزنشی بدنبال داشته باشد، آسانست و زودگذر.
- و اعمل لدنیاک کانک تعیش ابدا و اعمل لاخرتک کانک تموت غدا
برای کارهای دنیایی خود چنان اقدام کن که گویی سالیان دراز در جهان خواهی زیست و در مورد امور اخروی آنگونه بیندیش که گویی فردا از جهان رخت بر می بندی.
- و اذا اردت بلا عشیره و هیبه بلا سلطان فاخرج من ذل معصیه الله الی عز طاعه الله
اگر ارجمندی بدون وابستگی خانوادگی و شکوه بدون سلطنت را طالبی، از خواری گناهکاری دور شو و لباس عزت فرمانبرداری از خدا را بر تن نما.
- و اذا نازعتک الی صحبه الرجال حاجه فاصحب من اذا صحبته زانک و اذا خدمته صانک و اذا اردت معونه اعانک و ان قلت صدق قولک و ان صلت شد صولک و ان مددت یدک بفضل مدها و ان بدت منک ثلمه سدها و ان رأی منک حسنه عدها و ان سالته اعطاک و ان سکت عنه ابتداک و ان نزلت بک احدی الملمات و اساک، من لا تاتیک منه البوائق و لا تختلف علیک منه الطرایق و لا یخذلک عند الحقایق و ان تنازعتما منقسما آثرک.
هرگاه به همنشینی با مردم نیازت افتد، اینگونه همنشینی را برگزین: کسی که چون با او می نشنی بر وقار و شکوه تو می افزاید، چون به او خدمتی می کنی از تو نگاهبانی می نماید، هرگاه احتیاج مالی داشته باشی به یاریت می شتابد، آنگاه که سخن می گویی تصدیقت می کند، اگر در مورد کاری شدت به خرج می دهی با تو همنوا میشود، چون برای کار ارزشمندی دست خود را پیش می بری او نیز دست خود را جلو می آورد، اگر از تو خطایی سر زند آنرا جبران می کند، اگر از تو نیکویی ببیند همواره آن را یادآوری می نماید، اگر از او خواسته ای داشته باشی برآورده می سازد، اگر از او جدا شوی او به تو می پیوندد و اگر بر تو مصیبتی وارد شود با تو همدردی می کند.
همنشین تو باید کسی باشد که از او به تو زیانی نرسد، دشواریها از جانب او برای تو پیش نیاید، در مسایل اساسی ترا خوار نگرداند و اگر مالی را بین خود تقسیم می کنید، او ترا بر خویشتن ترجیح دهد.

حدیث 1:

قیل له علیه السلام ما المروة؟ قال : حفظ الدین واعزاز النفس ولین الکنف و تعهد الصنیعة واداء الحقوق والتحبب الی الناس .

ازآن حضرت سؤال شد : مروت چیست؟ فرمود : حفظ دین، عزت نفس، نرمش، احسان، پرداخت حقوق و اظهار دوستی نسبت به مردم .

تحف العقول ص227

حدیث 2 :

قیل له علیه السلام ما الکرم؟ قال : الابتداء بالعطیة قبل المسألة واطعام الطعام فی المحل .

از ان حضرت سوال شد : کرم چیست فرمود : بخشش پیش از خواهش و اطعام درقحطی .

تحف العقول ص 722

 حدیث 3:

قیل له علیه السلام ما الشح؟ قال :أن تری ما فی یدک شرفا وما أنفقته تلفا .

ازآن حضرت سؤال شد بخل چیست؟ فرمود : آنچه در کف داری شرف بدانی، و انچه انفاق کنی تلف شماری .

تحف العقول ص 227

  حدیث 4 :

قیل له علیه السلام ما الغنی؟ قال: رضی النفس بما قسم لها وا ن قل .

از آن حضرت سؤال شد : بی نیازی چیست؟ فرمود : رضایت نفس به آنچه برایش قسمت شده هر چند کم باشد .
تحف العقول ص 228

 حدیث 5: